Instalacja wentylacji mechanicznej nie wiąże się z żadnymi obowiązkami ze strony użytkownika. Automatyka rekuperatora sama reaguje na zmiany warunków atmosferycznych, otwierając lub zamykając by-pass, załączając nagrzewnicę wstępną czy włączając gruntowy wymiennik ciepła, który czerpie darmową energię z ziemi. Jest jednak kilka faktów, które musisz poznać, by efektywnie korzystać z rekuperacji.

By czerpać jak najwięcej korzyści z rekuperacji w domu, powinieneś poznać kilka podstawowych faktów. Zarówno wtedy, gdy dopiero decydujesz się na montaż rekuperacji, jak i wtedy, gdy korzystasz z niej już od jakiegoś czasu.

1. Wentylacja grawitacyjna: zabroniona w domu z rekuperacją

W pomieszczeniach, gdzie działa wentylacja mechaniczna, istniejące kanały do wentylacji grawitacyjnej (jeżeli ktoś nie zrezygnował z nich odpowiednio wcześniej) należy zaślepić. Po pierwsze dlatego, że zgodnie z przepisami budowlanymi w jednym pomieszczeniu nie może działać więcej niż jeden sposób wentylacji. Po drugie dlatego, że kanałami takimi uciekałoby ciepło, stawiając pod znakiem zapytania zyski energetyczne z rekuperacji.
Jednocześnie w domu z rekuperacją niektóre pomieszczenia wentyluje się grawitacyjnie (np. garaż,  kotłownię, pralnię). Ważne, by były one szczelnie odcięte od rekuperowanych pomieszczeń.

2. Szczelne drzwi do pomieszczeń z wentylacją grawitacyjną: konieczne

Garaż jest pomieszczeniem, którego nie wentyluje się za pomocą rekuperatora z powodów bezpieczeństwa (spaliny). Drugim pomieszczeniem wyłączonym z rekuperacji jest często kotłownia, czasami też np. pralnia. Drzwi do tych pomieszczeń powinny być szczelne, tj. posiadać dodatkową uszczelkę w dolnej części i dodatkowy próg.

3. Kominek z zamkniętą komorą spalania: wymagany

Do procesu palenia potrzebne jest powietrze. Przy otwartych kuchenkach węglowych czy kuchenkach opalanych drewnem, a także przy kominkach lub paleniskach z otwartą komorą spalania powietrze zużyte do spalania pobierane jest z pomieszczenia. Powoduje to powstanie w nim podciśnienia. Dawniej, gdy stosowano nieszczelne okna, podciśnienie to w naturalny sposób było wyrównywane. W nowoczesnych domach z rekuperacją, w których stosuje się ciepłe i szczelne okna, podciśnienie powodowałoby problemy z dostarczaniem odpowiedniej ilości powietrza, a to w skrajnych przypadkach mogłoby doprowadzać do niepełnego spalania i powstawania trującego czadu, tj. tlenku węgla.
Dlatego też w domach wentylowanych mechanicznie należy stosować kominki z zamkniętymi komorami spalania, które powietrze niezbędne do procesu spalania pobierają niezależnym kanałem z zewnątrz. Dzięki temu w pomieszczeniach zachowana zostaje idea wentylacji mechanicznej: zrównoważona podaż i pobór powietrza.

4. Drzwi wewnętrzne z podcięciami: konieczne

Ponieważ w pokojach umieszczone są punkty nawiewne, a w kuchni, łazienkach, wiatrołapach, garderobach punkty wywiewne, pomiędzy pomieszczeniami musi być możliwy swobodny przepływ powietrza. Z tego też powodu drzwi wewnętrzne powinny mieć otwory lub podcięcia. Podobne zalecenia zresztą dotyczą również domów z wentylacją grawitacyjną.

5. Okap kuchenny w domu z rekuperacją: jeżeli w ogóle, to podpięty niezależnym kanałem

Wyłączywszy rekuperator z możliwością niezależnego podłączenia kanału, którym transportowane jest tłuste powietrze z okapu, nie zaleca się takiego konstruowania systemu, w którym powietrze zaciągane znad kuchenki (tłuste i wilgotne) trafia do kanałów wentylacyjnych i w końcu do samego wymiennika. Głównie dlatego, że takie powietrze brudziłoby kanały wywiewne. Drugim powodem jest sama charakterystyka pracy okapu: aby była ona efektywna, okap musi pracować z dużo większą mocą (nawet 700-800 m3/h) niż system wentylacyjny i tylko przez krótki czas.
W domach pasywnych lub energooszczędnych należy zrezygnować z dużego okapu w kuchni i zastąpić go raczej pochłaniaczem, który filtruje powietrze znad kuchenki i wyrzuca go z powrotem do pomieszczenia, nie naruszając tym samym zrównoważonej wymiany powietrza.

6) dystrybucja gorącego powietrza (DGP) w domu z rekuperacją: możliwa

W domu z rekuperacją można zastosować DGP. Nie należy jednak łączyć systemu kanałów wentylacyjnych z kanałami, którymi przesyłane jest bardzo gorące powietrze z kominka z uwagi na wysokie ryzyko uszkodzenia wymiennika ciepła. Warto zastanowić się nad zastosowaniem obu tych rozwiązań jednocześnie, rekuperacja bowiem i tak pośrednio wykorzystuje ogrzane powietrze z pomieszczenia, w którym jest kominek, i ogrzewa nim powietrze wchodzące do domu. W pewnym zakresie jest to więc dublowanie systemów o podobnej budowie.

7) Otwieranie okien w domu z rekuperacją: dopuszczalne

Trudno wyobrazić sobie dom, w którym nie można otwierać okien. Pachnąca wiosna, chłodniejsze letnie dni czy wczesna jesień zachęcają do wpuszczenia do domu powietrza prosto z zewnątrz. Otwarcie okien w żaden sposób nie wpływa na pracę rekuperatora.
Mało tego: rekuperacja daje w tym zakresie dodatkowe możliwości. Jedną z nich jest możliwość wyłączenia wentylatora nawiewnego i otwarcie okien, tzw. wietrzenie wiosenne. Taka kombinacja spowoduje, że rekuperator bardzo szybko wyciągnie z pomieszczeń całe powietrze wewnętrzne, a na jego miejsce zostanie zaciągnięte pachnące powietrze zewnętrzne. Warunkiem jest otwarcie okien!

Latem, gdy dom w ciągu dnia mocno się nagrzeje, wieczorem można skorzystać z jeszcze jednej możliwości i wyłączyć wentylator wywiewny. Pozostawienie wyłącznie nawiewu na wysokim biegu (trzecim) spowoduje wtłoczenie do domu chłodnego już o tej porze powietrza zewnętrznego. Wtedy też oczywiście trzeba otworzyć okno.

8. Ogrzewanie nadmuchowe w domu z rekuperacją: niepolecane

Istotą wentylacji mechanicznej jest nawiewanie i wywiewanie identycznej ilości powietrza. Ogrzewanie nadmuchowe polega na podaniu dużej ilości powietrza do budynku, co zaburza prawidłową pracę systemu wentylacyjnego.  Dodatkowo również dla niektórych osób może być odczuwane jako niekomfortowy ruch powietrza. Takim ogrzewaniem też trudno się steruje.

Jeżeli system grzewczy do domu z rekuperację pierwotnie był liczony dla domu ze stratami ciepła na wentylacji, czyli dla wentylacji grawitacyjnej, przeprojektuj go. Rodzaj systemu grzewczego nie ma znaczenia dla domu z rekuperacją. Rekuperacja nie pełni funkcji medium grzewczego, więc i tak w rekuperowanym domu zainstalować trzeba pompę ciepła, piec gazowy lub inne źródło ciepła.
Ponieważ jednak dom z rekuperacją ma dużo niższe zapotrzebowanie na ciepło niż ten z wentylacją grawitacyjną, ważne, by uwzględnić niższe zapotrzebowanie na ciepło, projektując moc pompy ciepła czy liczbę rurek do ogrzewania płaszczyznowego (podłogowego lub ściennego). Może się okazać, że dużo tutaj uda się zaoszczędzić. Przy pompie ciepła oszczędności inwestycyjne mogą sięgać nawet 15 tys. zł!

9. Klimatyzacja w domu z rekuperacją

Chodzi głównie o miejsca, w których umieszczone zostaną punkty nawiewne i wywiewne. Nie mogą one kolidować z punktami nawiewnymi systemu wentylacyjnego. Wymagaj uwzględnienia na projekcie jednego i drugiego systemu, tj. klimatyzacji i wentylacji. Najlepiej, gdy oba systemy zaprojektuje i wykona jedna doświadczona firma!

10. Gruntowy wymiennik ciepła (GWC): darmowa energia z ziemi

Tylko rekuperacja daje możliwość zastosowania GWC. Wykorzystaj to. Dzięki temu powietrze, które napływa do wymiennika rekuperatora, będzie chłodniejsze latem i cieplejsze zimą. Wszystko dzięki temu, że na głębokości 1,5-2 m w ziemi panuje stabilna temperatura niezależna od warunków zewnętrznych. Nie decyduj się na GWC, którego instalacja zewnętrzna umiejscowiona jest pod fundamentami budynku. Istotą jej działania jest odzyskiwanie energii z ziemi, którą dostarcza tam promieniowanie słoneczne, czego w przypadku instalacji położonej pod fundamentem nie ma.